Fen Bilimleri – 8. Sınıf – Ünite4: Madde ve Endüstri – Bölüm 5: Maddenin Isıyla Etkileşimi
Isı:
Sıcaklıkları farklı iki madde arasında gerçekleşen enerji aktarımına ısı denir.
Isının birimi Kalori veya Joule’dür
Kalorimetre kabıyla ölçülür.
Öz Isı:
Bir maddenin 1 gramının sıcaklığını
1 °C arttırmak için gereken enerjiye denir.
![](http://www.karmabilgi.net/images/oz-isi-5.jpg)
Her maddenin ayrı bir öz ısı değeri vardır. Bunun için öz ısı maddenin ayırt edici özelliğidir.
Öz ısının birimi J/g °C veya Cal/ g °C ‘tur.
c harfiyle gösterilir
Bazı maddelerin öz ısı değerleri ( J/g °C):
Su : 4.18
Alkol: 2.54
Zeytinyağı: 1.96
Demir: 0.36
![](http://www.karmabilgi.net/images/oz-isi-3.jpg)
Öz Isısı Çok Olan;
– Geç Isınır
– Geç Soğur
– İyi ısı iletkeni değildir.
Öz Isısı Az Olan;
– Çabuk ısınır
– Çabuk soğur
– İyi ısı iletkenidir.
Eşit süre ısıtılan aynı sıcaklıktaki farklı türden sıvılarda sıcaklık değişimi aynı olmaz
![](http://www.karmabilgi.net/images/oz-isi-2.jpg)
Suyun öz ısısı alkolden fazla olduğu için eşit süre sonunda alkolün sıcaklığı daha fazla olur.
Kütlenin Sıcaklık Değişimine Etkisi
Eşit şartlar altında kütlesi fazla olan sıvı daha geç ısınır.
![](http://www.karmabilgi.net/images/isi-kutle.jpg)
Eşit süre sonunda B kabındaki sıvının sıcaklığı daha azdır.
Isı Alışverişi ve Hal Değişimi
Bir maddenin hal değiştirmesini ısı alışverişi sağlar.
ERİME – BUHARLAŞMA : Madde ısı alır
DONMA – YOĞUŞMA : Madde ısı verir
Hal Değişimi Isıları
Le: Erime ısısı
Ld: Donma Isısı
Lb: Buharlaşma ısısı
Ly: Yoğuşma ısısı
Hal değiştirme ısılarının birimi g/J veya g/cal’dir.
Hal değiştirme ısısı maddenin ayırt edici özelliğidir.
Bir maddenin bir gramının bir halden diğer hale geçmesi için gerekli ısı miktarıdır.
Örneğin: 1 gram kaynama sıcaklığındaki sıvı suyun yine aynı sıcaklıkta gaz hale geçmesi için gerekli olan ısıya buharlaşma ısısı denir.
![](http://www.karmabilgi.net/images/buharlasma-isisi.jpg)
![](http://www.karmabilgi.net/images/erime-donma-isisi.jpg)
Sıcaklık Zaman Grafikleri
Saf maddelerin erime noktası, donma noktası, kaynama noktası ve yoğuşma noktası belirli değerlerdir.
Örneğin su 0 °C ‘ta donar. Yine aynı sıcaklıkta erir.
Madde hal değiştirirken maddenin tamamı hal değiştirinceye kadar sıcaklık sabit kalır.
Sıcaklık zaman grafiğine bakarak maddenin hangi aralıklarda hal değiştirdiğini görebiliriz.
![](http://www.karmabilgi.net/images/isinma-egrisi.jpg)
![](http://www.karmabilgi.net/images/soguma-egrisi.jpg)