4. Sınıf – Fen Bilimleri – 4. Ünite Maddenin Özellikleri – Bölüm 5
Bir maddenin saf olabilmesi içinde sadece tek çeşit madde bulundurmasıyla mümkündür.
Örneğin saf altın dediğimizde içinde altından başka bir madde bulunmuyor demektir.
Saf Maddelerin Özellikleri:
- Tek çeşit maddeden oluşurlar.
- Küçük parçalara bölünse de parçalar aynı özelliği gösterir.
- Saf maddeler her yerlerinde aynı özelliği gösterir.
Saf maddelere Örnekler:
- Tuz
- Şeker
- Altın
- Su
- Oksijen
- Demir
- Gümüş vb.
KARIŞIM
İki veya daha fazla saf maddenin özelliklerini kaybetmeden birleşmesiyle oluşan maddelere karışım denir.
Karışımların Özellikleri:
- 2 veya daha fazla madde çeşidi bulundurur.
- Her yerinde aynı özelliği göstermez.
- Küçük parçalara ayrıldığında parçalar farklı özellikler gösterebilir.
- Karışımı oluşturan maddeler çeşitli yöntemlerle birbirinden ayrılabilir.
Karışımlara Örnekler:
- Toprak
- Ayran
- Salata
- Çorba
- Hava vb.
Karışımların Ayrılması
Karşımı oluşturan saf maddeler çeşitli yöntemlerle birbirlerinden ayrılabilir. Bu yöntemlerin bazılarını inceleyelim.
Eleme:
Katı maddelerin karışımlarını ayırmada kullanılan bir yöntemdir.
Elenecek maddelerin tanelerinin büyüklüğü birbirinden farklı olmalıdır. Küçükler elekten geçer, büyükler elekte kalır.
Örnek: Kum çakıl karışımı, kepek ve un karışımı, kömür ve kömür tozu karışımı.
Süzme:
Bu yöntem katı ve sıvılardan oluşan karışımları ayırmada kullanılır.
Örnek: Çayın süzülmesi, pirincin süzülmesi, makarnanın sudan ayrılması.
Mıknatısla Ayırma
İçinde mıknatıs tarafından çekilen metaller bulunan karışımlarda bu yöntemi kullanabiliriz.
Örnek: Buğday toplanırken metal parçaları tanelerin arasına karışabilir. Bu taneler mıknatısla ayrılabilir. Kum ve demir tozu karışı mı da mıknatısla ayrılabilir.
KARIŞIMLARIN AYRILMASININ ÜLKE EKONOMİSİNE KATKISI
Topraktan çıkarılan madenler başlangıçta saf değildir. Taş,toprak ve diğer madenlerden oluşan bir karışımdır. İstenilen madenin elde edilmesi için bu karışımın ayrılması gerekir.
Karışımları ayırma yöntemleri geri dönüşüm işlemlerinde de kullanılır.
Cam, plastik, alüminyum, demir gibi maddelerden yapılan ürünler kullanıldıktan sonra geri dönüşüm noktalarında toplanır. Çeşitli karışım ayırma yöntemleri kullanılarak tekrar kullanılabilir hale getirilirler.
Geri dönüşüm yoluyla üretilen ürünler topraktan maden çıkarılarak üretilenlere göre çok ucuzdur. Daha az enerjiye ihtiyaç duyar. Çevreye zarar vermez ve üretim süresi daha kısadır.
çok güzel bilgiler